Λίγα λόγια για την σταθερή αξία του χαρακτηριστικού τρόπου χτενίσματος της κλασικής μπαλαρίνας.

Οι χοροί που άνθισαν κατά την εποχή της Αναγέννησης στις αυλές των δουκών της Ιταλίας, έθεσαν το πρώτο λιθαράκι στην ανάπτυξη της τέχνης του κλασικού μπαλέτου. Όμως, η ιστορία του κότσου, του χαρακτηριστικού τρόπου που μαζεύουν οι μπαλαρίνες τα μαλλιά τους, ξεκινά πολύ παλαιότερα.

                Στην αρχαία Ελλάδα, ο κότσος («κόρυμβος») αποτύπωνε την οικογενειακή κατάσταση και την ευμάρεια της γυναίκας. Στην Κίνα ήταν δηλωτικός της παντρεμένης γυναίκας και στην Ινδία σύμβολο ενός εύστροφου μυαλού. Η μόδα του κότσου επανήλθε στα 1800 όταν οι κυρίες των μεσαίων και ανώτερων κοινωνικά στρωμάτων υιοθέτησαν την κόμμωση των κυριών της αρχαίας Ελλάδας και Ρώμης. Σταθμός στην ιστορία του κότσου αποτέλεσε η Βικτωριανή εκδοχή του, που αποτύπωνε με τον τρόπο του την αυστηρότητα και τον συντηρητισμό της Βικτωριανής Αγγλίας των δεκαετιών του 1920 και 1930. Στα τέλη του 19ου αιώνα ο κότσος έγινε πιο χαλαρός και λιγότερο αυστηρός, ενώ στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα έπαψε να είναι δημοφιλής. Σήμερα, η φινέτσα του κότσου, στις ποικίλες εκδοχές του, εμπνέει στυλίστες και κομμωτές, επιβεβαιώνοντας την αιώνια αξία του κλασικού και περιποιημένου χτενίσματος.

                Δεν είναι γνωστό πότε και ποια μπαλαρίνα υιοθέτησε για πρώτη φόρα το πιάσιμο σε σφιχτό κότσο, χτένισμα που αποτελεί την κορωνίδα του γενικότερου επιμελημένου παρουσιαστικού της μπαλαρίνας μαζί με τις σατέν πουέντ, τα σομόν καλσόν και τα εφαρμοστά κορμάκια μαθήματος. Ο κότσος προσθέτει επιπλέον μεγαλοπρέπεια στο παράστημα της μπαλαρίνας και ολοκληρώνει τις μακριές γραμμές των μελών του σώματός της. Άλλωστε, η επιβίωσή του ανά τους αιώνες, επιβεβαιώνει τη σταθερή  γοητεία του και  τη χρησιμότητά του.

 4 εκδοχές υπέρ του καλοφτιαγμένου κότσου :

1)  «Τα χαλαρά μαλλιά δεν είναι ποτέ σταθερά και η χορεύτρια αναγκάζεται να ασχολείται διαρκώς με το φτιάξιμό τους». Κατά τη διάρκεια αλμάτων και στροφών τα χαλαρά μαλλιά πέφτουν στο πρόσωπο και στα μάτια. Συχνά οι νεαρές μαθήτριες επιζητούν τη βοήθεια της δασκάλας για το φτιάξιμό τους διακόπτοντας το μάθημα και στρέφοντας την προσοχή της τάξης πάνω τους. Οι μεγαλύτερες μαθήτριες, ασχολούμενες συνεχώς με τα μαλλιά τους, χάνουν πολύτιμη ώρα εξάσκησης και αποσπούν την προσοχή τους από τις διορθώσεις του δασκάλου

2) « Μαλλιά που πέφτουν μπροστά στα μάτια προκαλούν παραπατήματα». Κατά συνέπεια είναι το ίδιο επισφαλή με τα χαλαρά λάστιχα στα παπούτσια χορού ή τις κακοστερεωμένες κορδέλλες στις πουέντ

3) «Μια χορεύτρια που κατά την εκτέλεση των βημάτων αναγκάζεται να κάνει γκριμάτσες όταν την ενοχλούν μαλλιά πεσμένα στο πρόσωπό της ή που ξεφυσά και κοιτά προς τα πάνω για να διώξει μαλλιά από τα μάτια της χάνει σε έκφραση, στυλ και κίνηση». Ο χορός βασίζεται στην αρμονία και στο συντονισμό. Η καλλιτεχνική ωρίμανση του χορευτή έρχεται όχι μόνο με την τελειοποίηση της τεχνικής, αλλά και με την κατάκτηση της επικοινωνίας με το βλέμμα και με την επιλογή της σωστής έκφρασης ( χαμόγελο, ύφος) σε σχέση με τη μουσική και τον υποδυόμενο ρόλο. Επομένως, βασίζεται στην ερμηνεία με όλα τα μέσα  που διαθέτει ο χορευτής. Η χορεύτρια-μαθήτρια εκπαιδεύεται να χτίζει αυτή την ικανότητα καθημερινά στην τάξη, πειθαρχώντας τον εαυτό της «από την κορυφή έως τα νύχια».

4) «Πειθαρχία «από την κορυφή έως τα νύχια» ισοδυναμεί με σεβασμό στις παγιωμένες αρχές και αξίες του κλασικού μπαλέτου. Επιλέγοντας μια τέχνη ως σπουδή, ως παιδεία, μαθαίνουμε να την υπηρετούμε σωστά ώστε να αποκομίσουμε τα προσδόκιμα οφέλη από αυτήν. Το χτένισμα σε κότσο είναι τόσο απαραίτητο όσο και ένα περιποιημένο χτένισμα για ένα ξεχωριστό ραντεβού. Φανταστείτε να έχετε αγοράσει για μια ιδιαίτερη περίσταση ένα ωραίο φόρεμα και τελικά να εμφανιστείτε συνδυάζοντάς το με αθλητικά παπούτσια και αχτένιστα μαλλιά!

Νεαρές μπαλαρίνες: εφοδιαστείτε με βούρτσες, χτένες, φουρκέτες, λάστιχα, λακ, τσιμπίδια, κοκκαλάκια (η ποικιλία τους μας διευκολύνει απίστευτα) και αναλάβετε τους κότσους σας! Το να μάθετε να στρίβετε πολλές πιρουέτες παίρνει χρόνια, ενώ το να μάθετε να φτιάχνετε ένα σωστό κότσο θα σας πάρει μόνο λίγες εβδομάδες. Η δασκάλα σας είναι πάντα στη διάθεσή σας για οδηγίες. Παράλληλα πολλές σχολές χορού φροντίζουν να συγκεντρώνουν γονείς και μαθήτριες για «σεμινάριο» κότσου.

        Γονείς: παρά το καθημερινό τρέξιμο όλων μας, ενθαρρύνετε τις κόρες σας στο να προσέρχονται στο μάθημα μπαλέτου με την σιγουριά και αυτοπεποίθηση που προσδίδει μια περιποιημένη εμφάνιση. Βοηθείστε τις κόρες σας στην μπαλετική τους κώμωση και μόλις ωριμάσουν αφήστε την πρωτοβουλία σε αυτές, οι ικανότητές τους θα σας εκπλήξουν!

Επιμέλεια : Μπακάλη Νικολέττα, 4 Αυγούστου 2016

Photos: από το αρχείο της Σχολής